အခ်စ္ရိွေနခ်ိန္မွာ အရာအားလံုးဟာ ႏူးညံ့သိမ္ေမြ႕ေနမယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔အားလံုးရဲ႕ ငယ္ဘ၀အိပ္မက္မွာရိွခဲ့ၾကပါမယ္ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႕မွာေတာ့ လက္ထပ္ျခင္းမွာ ညိွႏိႈင္းမႈေတြအမ်ားၾကီး လိုအပ္ပါတယ္။ Raquel Welch
အခ်စ္နဲ႔လက္ထပ္ျခင္းဆိုတာ ျမင္းနဲ႔ယာဥ္လို သြားတယ္ဆိုတဲ့ ထင္ျမင္ခ်က္က ယေန႔တိုင္ က်ယ္ျပန္႔ေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ ၄င္းထင္ျမင္ခ်က္ကို ဆန္႔က်င္တဲ့ ျငင္းခုန္မႈေတြကေတာ့ (အခ်စ္ဆိုတာ) အင္အားရရိွျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီထင္ျမင္ခ်က္ေတြမွာ ေလးနက္တဲ့အခ်စ္ဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာကို ရွင္းလင္းေနဖို႔လိုပါတယ္။
အခ်စ္နဲ႔လက္ထပ္မႈၾကား မၾကာေသးမွီက ဆက္ႏႊယ္ခ်က္မ်ား
ကၽြန္ေတာ္အသက္ၾကီးလာေလေလ ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ လက္ထပ္မထားတဲ့ ဘ၀ခရီးကို ကုန္ဆံုးခ်င္တဲ့ အခ်ိန္နည္းလာေလေလ-Robert Brault
ေခတ္စားေနတဲ့ အယူအဆျဖစ္တဲ့ လက္ထပ္ျခင္းမွာ အရူးအမူးခ်စ္ျခင္း ဟာ အေရးၾကီးတယ္ဆိုတာဟာ တကယ္တမ္းေတာ့ မၾကာေသးခင္က သတင္းတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ Stephaine Coontz(2005) လက္ထပ္ျခင္းသမိုင္းဆိုတဲ့ သူမရဲ႕စာအုပ္ထဲမွာ ျပထားတာကေတာ့ ဒီလိုအယူအဆေခတ္စားလာတာဟာ 2 ရာစုမွ်သာရိွေသးတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ “လူေတြဟာ အျမဲတမ္းအခ်စ္မွာပဲ (သာယာ)က်ေရာက္ေနတတ္ပါတယ္။ အသက္ေတြၾကီးလာတာနဲ႔အမွ် စံုတြဲေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ တစ္ဦးကိုတစ္ဦး နက္နက္ရိႈင္းရိႈင္းခ်စ္လာၾကပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ သမိုင္းမွာေတာ့ လက္ထက္ဖို႔အတြက္ အခ်စ္ဆိုတာ အဓိက အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖစ္တယ္ဆိုတာ အင္မတန္(အလြန္)ရွားပါးတဲ့အရာျဖစ္ပါတယ္။” Coontz က ထပ္ျပီးျငင္းဆိုျပတာက “ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ထံုးတမ္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အခ်စ္ဆိုတာ လက္ထပ္ဖို႔အတြက္လိုအပ္တဲ့အရာလို႔ ထင္ရေပမယ့္ လက္ထပ္ဖို႔အတြက္ အခ်စ္က (ခိုင္လံုတဲ့)ေကာင္းတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္အျဖစ္ ပထမတန္းစားထဲမွာ မပါပါဘူး” လို႔ဆိုပါတယ္။
Pascal Bruckner (2013)ကလဲ Coontz ရဲ႕ ေဖာ္ျပခ်က္နဲ႔ဆင္တူစြာ ၄င္းရဲ႕အယူအဆကိုေျပာျပပါတယ္။ “အတိတ္တုန္းကေတာ့ လက္ထပ္တယ္ဆိုတာ ျမင့္ျမတ္တယ္ အဲဒီလက္ထပ္မႈမွာ အခ်စ္သာပါမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အခ်စ္ဆိုတာ(အပိုဆု)ျဖစ္သြားတယ္။ အခ်စ္ဟာ လက္ထပ္ျခင္းအတြက္ အေရးပါတယ္။ အခ်စ္ဆိုတာ ျမင့္ျမတ္တယ္။ လက္ထပ္တာကေတာ့ ဒုတိယလိုက္တယ္”
ကြာရွင္းျခင္း၊ လက္မထပ္ဘဲ အတူေနျခင္း၊ မိဘ တစ္ဦးတည္းရိွေသာ မိသားစုမ်ား တိုးပြားလာျခင္းေၾကာင့္ လက္ထပ္တဲ့အေရအတြက္က တျဖည္းျဖည္းက်ဆင္းလာပါတယ္။ Brukner ေရးသားခဲ့တာကေတာ့ အခ်စ္က လက္ထပ္ျခင္းကို ေအာင္ႏိုင္သြားပါျပီ။ လက္မထပ္ဘဲလည္း ခ်စ္လို႔ရေနတာပါ။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ လူေနမႈဘ၀ေတြမွာ အခ်စ္ကို လက္ထပ္ျခင္းမွာ အေရးၾကီးတဲ့တန္ဖိုးတစ္ခုအျဖစ္ ထည့္သြင္းစဥ္းစားၾကတာက လက္ထပ္ျခင္းတန္ဖိုးကို ျမွင့္တင္လိုက္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။
ကန္႔ကြက္မႈမ်ား
ကၽြန္ေတာ္လက္မထပ္ခင္ခ်ိန္ထိ ေပ်ာ္ရႊင္မႈအစစ္အမွန္ဆိုတာကို မသိခဲ့ပါဘူး။ လက္ထပ္လိုက္ျပီးေရာ အရမ္းကို ေနာက္က်သြားခဲ့ပါျပီ။ Max Kauffman
လက္ထပ္ျခင္းအတြက္ အခ်စ္ကိုစဥ္းစားတဲ့ေနရာမွာ အဓိက ကန္႔ကြက္ခ်က္ 2 ခ်က္ရိွပါတယ္။
၁။ လက္ထပ္တယ္ဆိုတာ ေနထိုင္မႈအဖြဲ႕အစည္းေဘာင္တစ္ခုျဖစ္ျပီး အခ်စ္ထက္အေရးၾကီးတဲ့ တျခားအေၾကာင္းအရာေတြပါ၀င္ပါတယ္။
၂။ အခ်စ္ဆိုတာ ဘ၀မွာၾကံဳေတြ႕ရတဲ့ ခဏတာ အေတြ႕အၾကံဳျဖစ္ျပီး ကာလရွည္ၾကာတဲ့ ခ်စ္ျခင္းေမတာက ပိုအေရးၾကီးပါတယ္။
ပထမကန္႔ကြက္ခ်က္က လက္ထပ္ျခင္းဆိုတာ လူမႈေဘာင္တစ္ခုျဖစ္ျပီး တိက်တဲ့ လူမႈစီးပြားအေျခအေနေတြရိွေနတယ္ဆိုတာကို ညြန္ျပေနပါတယ္။ စံုတြဲေတြအေနနဲ႔ ဒီအခ်က္ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားသင့္ပါတယ္။ ဒုတိယကန္႔ကြက္ခ်က္က အခ်စ္ဆိုတာ မတည္ျမဲဘူး၊ တစ္သက္တာလက္တြဲဖို႔အတြက္ ဆန္႔က်င္ေနတဲ့အရာျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ကန္႔ကြက္ခ်က္၂ခု ကိုေပါင္းလိုက္ရင္ အခ်စ္ကို လက္ထက္ဖို႔အတြက္စဥ္းစားၾကတာက စိတ္ပ်က္စရာေတြျဖစ္လာဖို႔ဆိုတာ ေသခ်ာေနပါတယ္။
လက္ထပ္ၾကေတာ့မယ္ဆိုရင္ စဥ္းစားသင့္တာက မိမိရဲ႕လက္တြဲေဖာ္က good provider ၊ good parent ျဖစ္ရဲ႕လား စဥ္းစားဖို႔လိုပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ လက္ထပ္ျခင္းကို သတ္မွတ္ရရင္ စီးပြားေရး၊ လူပုဂိဳလ္တစ္ေယာက္ရဲ႕ အေျခအေနကို ထိခိုက္မႈမရိွေစဘဲ တိုးတက္ေကာင္းမြန္ေစတဲ့ ပတ္သက္မႈမ်ိဳးလို႔ ဆိုခ်င္ပါတယ္။ အခ်စ္အတြက္လက္ထပ္မယ္ဆိုရင္ အဲဒီလူက ဒါေတြကို မျမင္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ စကားပံုရိွပါတယ္။ အခ်စ္အတြက္လက္ထပ္တဲ့သူေတြက ညေကာင္းေကာင္းေတြကို ပိုင္ဆိုင္ျပီး ဆိုးရြားတဲ့ေန႔ေတြကို ပိုင္ဆုိင္ပါတယ္။
Coontz က အခ်စ္ဆိုတာ တစ္စံုတစ္ေယာက္ရဲ႕ အက်င့္စရိုက္ေကာင္းေတြ၊ ေလးစားမႈေတြကေန ကင္းလြတ္ျပီး တျဖည္းျဖည္းရွင္သန္လာတဲ့အရာလို႔ ဆိုပါတယ္။
လက္ထက္ဖို႔ဆံုးျဖတ္တဲ့အခါ လူမႈစီးပြားေရးအယူအဆေတြဟာ အျခားေသာ ျပင္ပမွအေျခအေနမ်ားႏွင့္ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွာ အခ်စ္ေတြမ်ားလာေလေလ စီးပြားေရးအရ စဥ္းစားမႈေတြက နည္းလာေလေလျဖစ္ပါတယ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာ အိမ္ေထာင္ျပဳဖို႔နဲ႔ အိမ္ေထာင္ေရးထိန္းသိမ္းမႈႏွစ္ခုလံုးအတြက္ အခ်စ္ရဲ႕ အေရးပါမႈဟာ ၾကီးမားပါတယ္။ လူေနမႈအဆင့္အတန္းျမင့္မားမႈ၊ ကြာရွင္းမႈ စတာေတြကို ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ Berscheid 2010)
ဆက္သြယ္မႈတည္ေဆာက္ျခင္း
အခ်စ္နဲ႔လက္ထပ္ျခင္းၾကားက ဆက္ႏႊယ္မႈတည္ေဆာက္ဖို႔ဆိုရင္ ခဏတာစိတ္ကစားျပီးရူးမိုက္စြာခ်စ္တဲ့အခ်စ္နဲ႔ နက္နက္ရိႈင္းရိႈင္းခံစားျပီးခ်စ္တဲ့အခ်စ္ကို ကြဲျပားဖို႔လိုပါတယ္။ နက္ရိႈင္းစြာခံစားျပီး ခ်စ္တဲ့အခ်စ္မွာ စိတ္ကစားတာေတြ၊ အေျပာင္းအလဲျဖစ္တာေတြ မပါပါဘူး။ လိင္စိတ္ဆႏအတြက္ပဲ ခ်စ္လိုက္တဲ့အခ်စ္က ခဏတာပဲတည္ပါတယ္။
မၾကာေသးခင္က ျပဳလုပ္တဲ့ အခ်စ္အတြက္လက္ထပ္တယ္ဆိုတာ ဥာဏ္ရိွတယ္မေခၚဘူး လို႔စိတ္ပညာေလ့လာမႈတစ္ခုအရ Susan Pease Gadoua က အခ်က္ 3 ခ်က္နဲ႔ ဆိုပါတယ္။
၁။ အခ်စ္ဆိုတာ ေျပာင္းလဲႏိုင္တဲ့ စိတ္ခံစားခ်က္ျဖစ္တယ္။
၂။ အခ်စ္ဟာ လံုေလာက္ခိုင္မာတဲ့ အေျခခံအုတ္ျမစ္အတြက္ မလုပ္ေပးႏိုင္ဘူး။
၃။ အခ်စ္ဆိုတာ သင္ရဲ႕လိုအပ္(ဆႏ)တာေတြနဲ႔ ေ၀းကြာေနတယ္။
နက္ရိႈင္းတဲ့အခ်စ္ရဲ႕သေဘာအရ ဒီျငင္းဆိုမႈ ၃ ခုကို ေျဖရွင္းႏိုင္္လိမ့္မယ္လို႔ကၽြန္ေတာ္ယံုၾကည္ပါတယ္။
၁။ စိတ္ကစားတဲ့အခ်စ္က တကယ္ေတာ့ ယာယီစိတ္ခံစားမႈတစ္ခုသာျဖစ္ျပီး ေျပာင္းလဲႏိုင္တဲ့ အေျခအေနမ်ားစြာအေပၚမွာ မူတည္ေနပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ နက္ရိႈင္းတဲ့အခ်စ္ကေတာ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာတည္တံ့ႏိုင္တဲ့ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုလို ခိုင္ျမဲေနမွာပါ။
၂။စိတ္ကစားျပီးခ်စ္တဲ့အခ်စ္က ခ်စ္သူႏွစ္ေယာက္ကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအတူေနဖို႔အတြက္ လံုေလာက္အားေကာင္းတဲ့ ဘ၀အေျခခံအုတ္ျမစ္အျဖစ္ ေပးစြမ္းႏိုင္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ သို႔ေပမယ့္ အခ်စ္စစ္အခ်စ္မွန္ကေတာ့ ခ်စ္သူႏွစ္ေယာက္ရဲ႕ ေႏွာင္ၾကိဳးအေပၚအေျခခံျပီး ဘ၀ရဲ႕ အခက္အခဲမ်ားကို အတူတကြေက်ာ္ျဖတ္ႏိုင္ေစျပီး ဘ၀အေျခအေနေျပာင္းလဲတိုးတက္ေစမွာပါ။
၃။ စိတ္ကစားတဲ့အခ်စ္က သင့္လိုအပ္ခ်က္နဲ႔ တကယ့္ကို ေ၀းကြာေနစမွာပါ။ သို႔ေပမယ့္ အခ်စ္စစ္ကေတာ့ တစ္ဦးရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ကို တစ္ဦးက ျဖည့္ဆည္းေပးျပီး ႏွစ္ဦးလံုးအတြက္အဆင္ေျပမွာပါ။ Augustine က ခ်စ္ပါ ျပီးေတာ့ သင္ဆႏအတိုင္းလုပ္ေဆာင္ပါ လို႔ဆိုပါတယ္။ ဆိုလိုတာကေတာ့ အခ်စ္က ကၽြန္ေတာ့္တို႔ရဲ႕ ဘ၀လိုအပ္ခ်က္၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ အိပ္မက္ေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္တဲ့ အင္အားပဲျဖစ္ပါတယ္။ အခ်စ္စစ္မဟုတ္ခဲ့ရင္ေတာ့ ဘ၀အိပ္မက္ေတြကို ရိုက္ခ်ိဳးသြားမွာပါ။
လူတစ္ေယာက္ကို ျပင္းျပတဲ့ အခ်စ္ေတြကို အေျခခံျပီး လက္ထပ္တဲ့အခါ လ်စ္လ်ဴရႈတတ္တာကို အၾကင္နာတရားကင္းမဲ့တယ္လို႔ ယာယီယူဆျပီး ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေရရွည္အတြက္ စဥ္းစားတဲ့အခါ ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ဟာ မလိုလားအပ္တဲ့ျပသာနာေတြျဖစ္လာမယ္ဆိုတာ သက္ေသျပပါလိမ့္မယ္။ ဥပမာ- စိတ္္ဆင္းရဲမႈ
အခ်စ္ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဘ၀ရဲ႕အေရးၾကီးတဲ့ က႑တစ္ခုအျဖစ္၊ လက္ထပ္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တစ္ခုအျဖစ္၊ သို႔မဟုတ္ အျခားေသာ ရင္းႏွီးဆက္ႏြယ္မႈေတြအတြက္ရိွသင့္ပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ ေရရွည္တည္တံ့တဲ့ေပ်ာ္ရႊင္မႈေတြ အဓိပာယ္ရိွမႈေတြကေတာ့ အခ်စ္တစ္ခုတည္းအေပၚ အေျခခံမွာမဟုတ္ပါဘူး။ နက္ရိႈင္းတဲ့အခ်စ္မွသာ အျပန္အလွန္နားလည္မႈေတြ၊ ဂရုစိုက္မႈေတြအျပင္ အားေကာင္းတဲ့ ျပင္းအား(ခ်စ္ျခင္း)ေတြ ပါ၀င္ေနမွာပါ
ေအာင္ျမင္တဲ့လက္ထပ္မႈမွာ အၾကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာခ်စ္တတ္ဖို႔လိုျပီး အျမဲတမ္း တစ္ေယာက္တည္းအတြက္ပဲျဖစ္ရပါမယ္။ Migon McLaughlin
